29 आधुनिक बलुतेदार

 *(29*  *आधुनिक बलुतेदार*

आत्तां कुठे घर स्थिरस्थावर झाल्या सारख वाटतंय. जरा नव्यासारखी झळाळी आलीय. तशी... स्वयंपाक घरात... भांडी खूप आहेत...पण *किचनमध्ये* ही जुनी भांडी ज...रा...

 आलं ना लक्षांत...

*भांडी दुकानदार*

खूप पूर्वी लहान खेड्यांत मातीच्या भांड्यात अन्न शिजवत असत आणि लाकडाच्या परातीत (काठवट) कणीक भिजवत असत. अजूनही काही खेड्यांत नक्कीच अशाप्रकारे अन्न शिजवत असतील. पण खूप ठिकाणी आता स्टीलची

किमान ॲल्युमिनियमची भांडी वापरायची पद्धत सुरू झाली आहे.

फार जुनी गोष्ट नाही. स्टीलच्या भांड्यांनी बाजारात नुकताच चंचुप्रवेश केला होता. पण बऱ्याच ठिकाणी चुलीवर स्वयंपाक करायचा असेल तिथे स्वयंपाकासाठी पितळेची भांडी वापरली जायची. प्रदेशानिहाय त्यांना गंज, पातेलं, भगुनं असं म्हणत. वरण शिजवण्यासाठी गोल बुडाचा लोटा, भरत्या असायचा.

 अन्न करपु नये म्हणून रोज रात्री त्यांना ओल्या मातीचा पातळ थर द्यावा लागायचा. चुलीच्या पोतेऱ्याबरोबर हे एक आवश्यक काम असायचंच.

त्यानंतर ॲल्युमिनियम, मग त्याहुन थोडं जाड, न करपणारं... विशेषतः दुधासाठी...आलं. त्यांनी कांही दिवस राज्य केल्यावर त्यांच्या भल्याबुऱ्या परिणामां बद्दल कांहीबाही बोललं जाऊ लागलं आणि नंतर मात्र किंमतीच्या तुलनेत टिकाऊ आणि स्वच्छ करण्यास सोपे, मुख्य म्हणजे कल्हई करण्याच्या  कटकटी पासून सुटका...त्यामुळेच  भांड्यांच्या विश्वांत स्टेनलेस स्टीलनं आपलं निर्विवाद वर्चस्व सिद्ध केलं.

पाण्यासाठी मुख्यत्वें तांब्याची भांडी वापरल्या जात. त्यांना कल्हईचे काम नसले तरी तीं चकाचक घासणे हा एक सोहळाच असायचा. तेवढा वेळ आतां कोणाला असतो! त्यामुळे त्यांतही वेगवेगळ्या घाटांचे हंडे, पिंपं,कळश्या विराजमान झाल्या. 

याशिवाय आवश्यक- अनावश्यक अशा अनेक वस्तूंसाठी आपण गरज किंवा हौस म्हणून जेव्हां भांड्यांच्या दुकानांत जातो तेव्हां चारही भिंतीवर, मधल्या जागेत, छतावर अडकवलेली, दुकानाच्या बाहेरील भागांतील उतरंड अशा दहाही दिशांना भरगच्च भरलेल्या...तांबे, पितळ, स्टील, हिंडालियम आपले स्वतःचे रंग घेऊन दिव्यांच्या उजेडांत त्या दुकानांत चमकत असतात. आणि तो दुकानदार आपला      वेगळाच रंग घेऊन गल्ल्यावर बसलेला असतो. पण त्याचं आपल्याकडे मात्र बारीक लक्ष असतं. चेहऱ्यावरून, पोषाखावरून, आधुनिक पोशाखाआड दडलेल्या  बोलण्याच्या ढंगावरून तो गिऱ्हाईकांवर गरजु, टाईमपास, हौशी इ.शिक्के लावुन टाकतो.

 आणि मग एका दांडीला बांधलेल्या मळकट कपड्याने भांड्यांवरची धूळ झटकत असणाऱ्या नोकराला आवाज देऊन सांगतो...

"अरे, ताईंना ते... हे... दाखव बरं! आणि ती कालच आलेली नवीन वरायटी पण दाखव. *(ताईंनाच* इथे साहेबांचं काम असलंच तर मुलं सांभाळायचं किंवा पिशव्या ऊचलायचं असतं.) एखाद्या वेळेस आपल्याला हवं असलेलं भांडं छताला टांगलेलं असलं तर काठीच्या टोकाला असलेल्या हुकानं तो ते इतकं लीलया काढतो कीं बस्...

कधी कधी आपण विंडो शॉपिंग करत असतांना अचानक आपल्याला मैत्रिणीकडे पाहिलेला चमच्यांचा आधुनिक सेट आठवतो. *जुळ्याचं दुखणं* दुसरं काय! आपण सहजच बघू तर खरं असं म्हणत दुकानात शिरतो आणि घरांत डझनावारी चमचे असतांनाही पुन्हां तस्सेच चमचे घेऊन निघणार तेवढ्यात...

"काय ताई... एवढ्या सुंदर चमच्याने तुम्ही जुन्याच प्लेटमध्ये खाणार आणि पाहुण्यांनाही देणार? कसं दिसेल ते!     ह्या डिश बघा,एकदम मॅचिंग आहेत चमच्यांना..." आपल्यालाही ते पटतं आणि मग त्याच्या जोडीला वाट्या ही कधी येऊन बसतात ते बिल देतांनाच कळतं.

तेव्हांही तो हळूच म्हणतो...

"एक मस्त डिनर सेट आलाय... आणि नवीन पद्धतीचा कुकरही... दाखवू कां? एकदम रिझनेबल रेट मध्ये...लिमिटेड आहे स्टाॅक..."

आपल्यालाही मोह होतो, पण तिरप्या नजरेने  हळूंच *तिकडं* बघितलं तर आपल्याला निग्रहानं नकार द्यावा लागतो. आपण तिकडे बघितलेलं त्याच्याही लक्षात येतं... तो म्हणतो...

"ठीक आहे, पुढच्या वेळी...तेव्हां मात्र तुमच्या त्या मैत्रिणीला घेऊन या... मागच्या वेळी आणलं होतं त्यांना..."

 कपड्यांच्या दुकानां सारखेच आतां भांड्यांचे पण इतके प्रकार आले आहेत कीं... *हे घेऊ कीं ते घेऊ, दुकान उचलुनी कां नेऊ!*  म्हणत आपण आपल्या घराचं खरोखरच *मिनी भांडी भांडार* करून टाकतो. तरीही वेळेवर हवं ते भांडं सापडेलंच याची खात्री नसते ते वेगळंच.

भेटुया...

सौ.भारती महाजन-रायबागकर

arati.raibagkar@gmail.com

9763204334