19 आधुनिक बलुतेदार

 *19*   *आधुनिक बलुतेदार*

काल कितीजणींनी आपला बेंगल बॉक्स उघडून पाहिला? आणि  त्यावरून हळुवारपणे हात फिरवत 'कधी घालायला मिळतील आतां या बांगड्या' असं मनाशी म्हटलं... पण त्याबरोबरच केसही सेट करायला हवेत ना... पण सध्यां तर आपणच काळजीपोटी *त्याची* भूमिका निभावत आहोत... 

कळलं नं आजचा  बलुतेदार कोण ते... 

              *न्हावी*

पूर्वी खेड्यांत न्हावी असायचा आणि त्याला न्हावीच म्हणायचे असे नाही, तर प्रदेशानुसार वारीक, म्हाली अशी त्याची नांवं असायची...आणखीही कांही असतील...

बहुधा रविवारी, शाळेच्या सुट्टीच्या दिवशी तो गांवातून चक्कर मारायचा...हातांत एक लोखंडी पत्र्याची, वरून मधोमध दोन्ही बाजूला उघडणारी पेटी असायची. ज्या घरी बोलावलं जाई तिथलं एक जुनं पोतं घेऊन तो आपली बैठक मांडुन पेटीतली, कैची, वस्तरा,साबणाची गोल डबी, ब्रश इत्यादी वस्तू काढून ठेवी.सगळ्या गांवासाठी त्याच वस्तू… इन्फेक्शन? नांवच नको...सगळ्यांची इम्युनिटी का काय म्हणतात ती एकदम ब्येष्ट…

तर आधी लहान मुलांचा नंबर लागायचा. त्यातला एखादं भित्र पोरगं 'मला नाही चकोट करायचं' म्हणून रडत लपून बसायचं. मग कुणीतरी त्याला शोधून न्हाव्यापुढे आणुन बसवे आणि 'चांगली बारीक कर रे' असं न्हाव्याला बजावायचा.  एक एक करत सगळ्या पोरांची तो हजामत करत असे.

तेव्हां 'अमुक कट, तमुक कट' हा प्रकार कुठे होता! सगळे सरसकट नर्मदेतले गोटे... शेंडी असलेले... मोठ्यांची ही तीच गत... गांव गप्पा करत करत ( भिंतीला तुंबड्या लावत) हा कार्यक्रम ऊरकायचा.

 नंतर या लोकांनी अगदी कातच टाकली. छोटी पेटी घेऊन दारोदार हिंडणारे न्हावी इतिहासजमा झाले. लहानशा खेड्यांत सुद्धां एखाद्या छोट्याशा टपरीत आरसा आणि एखादी खुर्ची एवढ्यांवर कोणताही न्हावी आपले बस्तान बसवू लागला.

शहरांतल्या न्हाव्याची बातच और... त्यांना आतां कुणी न्हावी म्हणत नाही. त्यांच्या लहानशा दुकानावर सुद्धा आतां 'हेअर कटिंग सलून' किंवा 'केशकर्तनालय' अशी पाटी दिमाखात झळकत असते, आणि काचेच्या दर्शनी दरवाज्यांतून समोरासमोरच्या दोन्हीं पूर्ण भिंतीवर मोठे आरसे, खुर्च्या, वेटिंगसाठी वेगळ्या खुर्च्या, वाचायला पेपर, मासिकं असं दृश्य दिसत असतं. 

मोठ्या पार्लरचा तर वेगळाच थाट, जो बाहेरून कधीच दिसत नाही, आणि आंत मध्ये दाढी, कटिंग, याशिवाय हेड मसाज, बॉडी मसाज, 

स्टीम, शाँवर इत्यादींची सोय असते. केसांची स्टाईल सिनेमांतील एखाद्या प्रसिद्ध हिरो प्रमाणे बदलत असते, हे झालं पुरूषांचं...

आतां स्त्रियांच्या केशरचनेतही कपड्यां प्रमाणेच आमूलाग्र बदल झालाय, बालपणीच्या 'झिट्टु' पासून रिबिनी बांधलेल्या दोन घट्ट वेण्या, नागिणीसारखा पाठीवर रूळणारा चित्ताकर्षक लांब शेपटा, बट वेणी, पाच पेडी वेणी, सागर चोटी, घट्ट, सैलसर अंबाडा इथपासून सुरू होऊन सरळ भांग, डाव्या- उजव्या बाजूचे भांग, नागमोडी भांग... आणि वेणी घालायला वेळच नाही असं म्हणत कापून टाकलेले 'झुल्फे बिखराती चली आयी हो' असं गाणं सुचण्याला कारण ठरणारे, मोकळ्या केसांत माझ्या तूं जिवाला गुंतवावे म्हणणारे...त्यांत यु शेप, स्टेप कट्, स्ट्रेट कट ( बस इतकेच प्रकार आठवतायेत.)इथपर्यंत प्रवास झाला.

स्वतःला वेण्या घालता येईपर्यंत आईच्या, बहिणीच्या, घरांतील इतर मोठ्या बायकांच्या हातून वेणी घालून घेणे हाच पर्याय असायचा. पण आता वेण्यांची फॅशनही आउटडेटेड झाली. 

मग ह्या निरनिराळ्या कटसाठी, हेअरस्टाईलसाठी 'लेडी न्हावी' (न्हावीण पेक्षा हे बरं वाटतं नं  ऐकायला!)  पुढे सरसावल्या. घरांतील एखाद्या खोलीतील घरगुती पार्लर पासून 'अमुक ब्युटी पार्लर' नांवाच्या पाट्या गल्लीबोळात दिसू लागल्या. पण केसांबरोबर बाकीचे प्रश्नही महत्त्वाचे होते. मग त्याचे रीतसर प्रशिक्षण देणारे महागडे कोर्सेस सुरू झाले. माऊथ पब्लिसिटी ने एखाद्या पार्लरवालीची किर्ती दूर-दूर पसरू लागली. 

आता लग्नातही वधूवरांना, हो वरां नाही... पार्लरमध्ये जाणे मस्ट असते. वधूसाठी तर विवाहपूर्व विधीं पासून ते विदाई पर्यंत, तिच्या केश-वेशभूषे पासून मेंदी आणि वस्त्र परिधानाच्या स्टाईलने रंगरूप निखरण्यासाठी एक ब्युटी पार्लर वाली नियुक्त केलेली असते, पूर्वीच्या काळांतील राजकन्ये सोबतच्या दासीसारखी ती वधू बरोबर तिचा मेकप नीट करत वावरत असते. 

या पार्लरचं अत्याधुनिक स्वरूप म्हणजेच स्पा. त्याविषयी इतक्या थोड्या शब्दांत कसं लिहु!

कांही वर्षांपूर्वी कांही समाजात असलेल्या केशवपनासारख्या तिरस्कृत रूढी साठी ज्या न्हाव्याचा अमंगल स्पर्श नकोसा वाटत होता, त्याच समाजांत आतां स्री- पुरुष भेदभाव न मानता एक 'व्यक्ती' म्हणून कोणासाठीही ह्या सेवेसाठी मान्यता मिळाली आहे...

' कालाय तस्मै नमः '

आतां पुढचा बलुतेदार ऊद्या...

सौ. भारती महाजन- रायबागकर, चेन्नई

bharati.raibagkar@gmail.com

9763204334