7 आधुनिक बलुतेदार

 *(7)*        *आधुनिक बलुतेदार*

    घरोघरी फुल पुडी देणाऱ्या फुलवाल्याचा अनुभव सर्वांना असेलच असे नाही.पण बाजारांतील एखादा तरी फुलवाला मात्र आपल्या नक्कीच ओळखीचा असतो.

आतां आजच्या बलुतेदाराची ओळख करून घेऊ...

                    *धोबी*

-पूर्वी बहुतेक लोकांचा पोषाख धोतर आणि बंडी किंवा शर्ट असा असायचा. त्यांना इस्तरीची गरज नसायची, आणि बहुतेकांना अशी चैन परवडायचीही नाही. शाळेत शिकणारी पोरं झेंडावंदनाच्या आदल्या दिवशी लोट्यामध्ये पेटते निखारे टाकून तो गरम लोटा कपड्यांवरून फिरवून, गणवेशाची घडी करून अंथरुणाखाली ठेवून देत, कीं झालं, रात्रभरात इस्त्रीचे कपडे तयार ...

आतां मात्र आपलं अजिबात पान हलत नाही असं आणखी एक व्यक्तिमत्व म्हणजे धोबी. पूर्वीच्या काळी कोळशाची जड भारी इस्त्री असायची. तीही सर्वांकडे असण्याचे दिवस नव्हते आणि विकत इस्त्री करायची चैन सर्वांनाच परवडणारी नसायची. आतां घरातील नर्सरीच्या विद्यार्थ्यांपासून घरांतील ग्रुहिणीच्या ब्लाऊज, ड्रेस पर्यंत सर्वांच्याच कपड्यांना इस्त्रीची गरज असली आणि वजनाने हलकी, ईलेक्ट्रीकची इस्त्री आली तरी त्या साठी कोणाला वेळ नाही. 

धोबी जेंव्हा  सर्वांच्या घरांतील कपड्यांचे गाठोडे सांभाळत, आपले कपडे घ्यायला येतो तेव्हा प्रत्येकाचे कपडे ओळखून बरोब्बर कसे पोचवतो हे कोडे काही आपल्याला उकलत नाही. मराठीच्या कट्टर अभिमानी असलेल्या गृहिणी आणि धोबी, दोघांचा 'आमचे कपडे लवकर कायको नही लाता तुम? साबको वोच कपडे मंगते असतात ना, किंवा ये हमारी साडी कैसे जला दी, आतां मी किट्टीत काय पहनके जाऊ?' या तिच्या प्रश्नावर अजिबात खजील न होता, दुसरी पहनके जाना मॅडम, वैसे भी बहुत पुरानी हो गई थी,किंवा इस्त्री करून आणलेल्या गठ्ठ्यातील एक साडी ऊचलुन,"ये पेहेन लेना,बहो...त अच्छी दिखेगी आपपर…'असं मस्का लावला कीं आपला राग उडन छु...आपला असा मजेशीर संवाद इतरांचं  छान मनोरंजन करतो. 

आपल्यालाही एखाद्या धोब्याची संवय झाली आणि कांही कारणाने दूसऱ्या धोब्याकडे जायची वेळ आली तर कधी त्याच्या हातची कपड्यांची घडी पटत नाही तर कधी तो क्रीज बदलतो म्हणुन आपण कुरकुर करतो. एकंदरीत कुठल्याही माणसांची आपल्याला संवय होते हेच खरं.

कालपरत्वे नदीच्या घाटावर जाऊन कपडे धूणं आणि इस्त्री करून आणुन देणं केव्हांच मागे पडलं आहे. आपलेही फक्त सुती,स्वस्त कपडे जाऊन त्यांत विविध पोतांचे,महागडे प्रकार आले आहेत आणि त्यातील बरेचसे घरी धुता न येणारे आहेत. त्यामुळे आतां रामायणातील परीटाच्या या वंशजांनी किंमती कपडे स्वच्छ करून देतांना 'ड्राय क्लीनर्स' असे भारदस्त नांव घेऊन दुकानंही थाटली आहेत, आणि त्यांचा थाटही और असतो हा भाग वेगळा.

आतां ओळख करून घेऊ आणखी एका बलुतेदाराची… पुढील भागांत...

सौ. भारती महाजन- रायबागकर, 

bharati.raibagkar@gmail.com

9763204334