8 आधुनिक बलुतेदार

 

       *(8)* आधुनिक बलुतेदार

आधी पाहिलेले धोबी महाराज अपवाद वगळता सर्वांच्याच परिचयाचे असतील नं? आणि त्यांच्याशी संवादही थोड्याफार फरकाने सारखाच… हो ना!

आज बघुया...कोणता बलुतेदार आलाय भेटीला,आपलं गाठोडं घेऊन...

         *किराणा दुकानदार*

-पूर्वी गांवात असलेल्या एखाद्याच किराणा दुकानदाराकडे, (त्याला वाणी असंही म्हणत.)फक्त शेतांत न पिकणाऱ्या वस्तूच (तेल, मीठ, साखर, चहा इ.) घ्याव्या लागायच्या. 

आतां माँल संस्कृती येण्याआधीची परिस्थिती कशी होती…

छोटे छोटे दुकानदार सकाळी साडेपाच- सहालाच आपलं दुकान उघडायचे.घराच्या समोरच्या भागात दुकान आणि पाठीमागे घर असायचे.'सामने दुकान, पीछे मकान अशी गत'. त्यामुळे घरांत बसुन एखादं काम करत असतांना किंवा चहा/जेवण घेत असतांना, एकाच वेळी घरांतील माणसांना दुकानाकडे लक्ष देता येत असे.सकाळचे गिऱ्हाईक म्हणजे बहुतांशी चहाची *पत्ती* (पावडर)आणि साखर...एखादा बिस्कीटचा पुडा इ.बस्स.

 एखाद्या कुटुंबाला दर महिन्याला काय काय आणि किती वस्तू लागतात हे वाण्याला तोंडपाठ असायचं. एखाद्या महिन्यांत आपण यादीत कांही वस्तू कमी सांगितल्या तर लगेच म्हणणार," काय ताई/साहेब, गांवाला जायचंय वाटतं? आणि जास्त प्रमाणांत सांगितल्या तर लगेच म्हणणार..."पाहुणे यायचेत वाटतं घरी? हे अमुक-तमुक फार छान आलंय, घेऊन बघा." या घरगुती संवादातून सामाना बरोबरच आपलेपणाची ही देवघेव नक्कीच होत होती. गर्दी नसली तर गल्ल्यावर बसल्याबसल्या इकडच्या तिकडच्या, दुसऱ्या ग्राहकांच्या घरच्या बातम्याही कळायच्या. आपण एखाद्या वेळेस संकोचत ,"शेठ, या महिन्यांत जरा तंगी आहे, मांडुन ठेवा..."असं म्हणेपर्यंत..."अरे, सायेब, कशाला लाजवते, आपलंच दुकान है ना, अरे, एक चाय सांग सायेबांसाठी" अशी आपलीच खातिरदारी करणार. (बहुतांशी हे दुकानदार सिंधी, मारवाडी असे परप्रांतीयच असायचे आणि 

 हिशोबाला पक्के असले तरी त्यांच्या तोंडात बोलतांना नेहमी खडीसाखर असायची.

आतां ओळख करून घेऊ पुढच्या 

 बलुतेदाराची... 

सौ भारती महाजन-रायबागकर

bharati.raibagkar@gmail.com